De meeste mensen zien hun darmen alleen als orgaan die voedsel verteert. Ook denken veel mensen dat de darmen wel wat aankunnen! Echter, de darmen zijn een van de belangrijkste én boeiende organen die we hebben.
Onze darmflora bestaat uit zo’n vijftig biljoen (!) bacteriën die samen met onze microbioom zorgen voor de vertering van vezels en het opbouwen van ons immuunsysteem. De combinatie van alle stoffen hebben een enorme invloed op onze mentale en lichamelijke gezondheid.
Het Slimme-Darmen-Dieet
Dokter Michael Mosley, presentator van de wetenschapsprogramma’s op BBC, legt uit hoe de darmflora ons immuunsysteem en zelfs ons lichaamsgewicht mee bepaald. Ook laat hij zien dat de darmflora een rol speelt bij mentale problemen als angst en depressie. In het interview met hem stelt hij:
“Als een moeder een ongezonde darmflora heeft omdat de teveel junkfood eet, zullen haar kinderen óók een slechte darmflora hebben.”
Wetenschappelijke ontwikkeling
We weten eigenlijk pas de laatste jaren hoe belangrijk de bacteriën in onze darmen zijn. Waarom heeft het zo lang geduurd om daarachter te komen?
Dr. Mosley: “Omdat we nu pas de technische mogelijkheden hebben om de verschillende bacteriën te identificeren. De vele duizenden organismen in onze darmen overleven niet buiten die vertrouwde omgeving. Het overgrote deel kunnen we in een laboratorium ook niet kweken. Dankzij een gentechnologie kunnen we de darmbacteriën opsporen middels stukjes DNA. De bacteriën zelf kunnen we niet zien, maar aan de hand van sporen kunnen we de functie en eigenschappen ontdekken.
We kunnen ook zien welke veranderingen in gemoedstoestand of levensstijl invloed in de darmflora hebben op onze eetlust, de hersenen en nog veel meer aanverwante zaken zoals longaandoeningen, huidissues en hart- en vaatklachten.”
Nobelprijs bij darmonderzoek
"De eerste wetenschappelijke documentaire ging over de Australische wetenschapper Barry Marshall. Hij heeft in 1984 ontdekt dat de oorzaak van maagzweren de bacterie Helicobacter Pylori is. Zelfs nadat ik in 1994 mijn documentaire maakte geloofde nog niemand hem. Deskundige weigerden te accepteren dat hij gelijk had, ook nadat er ondertussen meerdere studies verschenen die zijn bevindingen bevestigden.”
Dr. Mosley: "Een vooraanstaande professor zei letterlijk tegen mij: ‘Ik weiger te geloven dat een onbetekenende onderzoeker uit West-Australië iets heeft ontdekt waar ik veertig jaar overheen heb gekeken. Ik hoef zijn research ook niet te lezen om te weten dat hij fout zit. Ik zou nog liever de maag van mijn patiënten wegnemen dan hen antibiotica voor te schrijven tegen die zogenaamde bacterie. ”
"Marshall heeft als eerste aan kunnen tonen dat een daarvoor onbekende bacterie een grote invloed had in het menselijk lichaam. Toen pas besefte de wetenschap dat de darmen en daarin levende bacteriën het onderzoeken toch wel waard waren. Barry Marshall kreeg in 2005 de Nobelprijs voor Geneeskunde. Deze erkenning kreeg hij pas twintig jaar ná zijn ontdekking en veel tegenredenen van professoren. Na deze mijlpaal ging er plotseling veel geld naar onderzoeken.
Darmonderzoek bij muizen
Na deze ontdekking werden er onderzoeken ingezet bij muizen. "Een volgende heel belangrijke stap in de wetenschap is het kweken van steriele muizen. Men heeft bijvoorbeeld ontlastingsstalen van magere en van dikke kinderen in de darmen van die muizen gebracht. Wat bleek? De muizen die de ontlasting van dikke kinderen kregen, werden dik, en de muizen die de ontlasting van magere kinderen kregen, bleven mager.
Tijdens dit onderzoek aten alle muizen exact hetzelfde aantal calorieën. Nog boeiender: je kunt van verlegen muizen agressieve beestjes maken als je ze bepaalde probiotica geeft, dus voeding die levende bacteriën bevat.
"We kunnen het brein, de darmen, het immuunsysteem en het gewicht van muizen manipuleren door de samenstelling van hun darmflora te veranderen. De grote vraag is of dat ook met mensen lukt. Dat wordt nu in laboratoria overal ter wereld onderzocht."
Dat de darmen zo lang verwaarloosd zijn door de medische wetenschap, komt volgens u doordat het orgaan niet zo aantrekkelijk is om te onderzoeken. Kunt u daar meer over zeggen?
Dr. Mosley: "Toen ik geneeskunde studeerde, wilden de meeste andere studenten cardioloog of neurochirurg worden. Er was niemand die ervan droomde om maag-darmspecialist te worden. Dat kwam omdat niemand begreep hoe het werkte, en de darmen en voedingskennis werd al snel gezien als kwakzalverij. Voor darmklachten bestond er lange tijd geen test, zodat alle klachten als psychosomatische klachten werden afgedaan. Mensen die klaagden dat ze een voedingsintolerantie hadden, waren niet goed bij hun hoofd of depressief, zei de dokter. Simpelweg omdat het niet wetenschappelijk kon worden aangetoond."
Wat is er sinds die tijd veranderd?
Dr. Mosley: "Als je tegen een dokter zegt dat allergische reacties ervaart bij bepaalde voeding, zullen de meesten nog altijd met hun ogen rollen. Ze geven je een medicament dat niet werkt en je zult je tot de alternatieve geneeskunde moeten wenden."
Kunt u uitleggen wat microbioom precies is?
"In onze darmen leven gemiddeld zo’n 1 à 2 kilo microben. Dat zijn kleine wezentjes met rare vormen die nooit het daglicht zien en die niet kunnen overleven in een omgeving met zuurstof. Er leven minstens duizend verschillende soorten bacteriën die voortdurend in gevecht zijn met elkaar.
Behalve bacteriën vind je er ook virussen en schimmels. Het is een heel ecosysteem op zich. Sommige bacteriën helpen het lichaam bij verschillende functies, anderen breken die functies weer af."
Waar leven die bacteriën allemaal van?
"Alles wat we eten en wat vanuit de maag onze darmen inkomt, is daar al voornamelijk omgezet in vezels en suikers. Onze darmen zijn niet gemaakt om bijvoorbeeld suikers te verteren. De bacteriën moeten zich voeden met wat er door de darmen gaat. Als dat suikers, vetten en andere slechte voedingsstoffen zijn, wordend de goede bacteriën overwoekert door de schimmels en de gisten in de darmen, welke wel van slechte stoffen groeien: de bad guys. Dat is één van de redenen waarom een suikerrijk dieet zo slecht voor ons is.
"De afgelopen veertig jaar hebben we ook makkelijk en vaker antibiotica ingenomen. Ook is dit vaak bij dieren gebruikt die bestemd zijn voor consumptie. Antibiotica stimuleren de groei van de dieren, zodat ze sneller kunnen worden vetgemest en minder snel ziek worden. Maar antibiotica hebben ook een verwoestend effect op onze darmflora.
Als je veel antibiotica slikt, kan de gehele darmflora daar weken, maanden of jaren de gevolgen van ondervinden. Bij sommigen kan het zelfs tientallen jaren duren voor het weer volledig is hersteld. Dit leidt ook tot een overactief immuunsysteem, wat een mogelijke verklaring is voor de enorme toename van allerlei allergieën, astma, voedingsintolerantie en eczeem in de VS, Australië en Europa."
Gevolgen van diarree en darmspoeling
Wat gebeurd er bij diarree? Raken we dan niet alle bacteriën kwijt?
"Dat is inderdaad het geval. Juist daarom hebben we een appendix, een belangrijk onderdeel bij de blinde darm wat als aanjager gezien wordt van gezonde darmflora. We hebben lang niet begrepen waar het voor diende, maar dat is een opslagplaats van bacteriën. Als je diarree hebt, spoelt je lichaam je darmen schoon. Op datzelfde moment laat de appendix bacteriën los die de darm opnieuw bevolken en zo als het ware ‘resetten’."
Sommige mensen ondergaan geregeld een darmspoeling om alle toxische stoffen af te drijven. Is het slim om op deze manier de darmen te helpen?
"Ik zou het niet aanraden. Het is beter voor je lichaam om niet alles tegelijk weg te spoelen, maar de samenstelling van je microbioom geleidelijk te veranderen door je voeding. Dat is door de jaren heen uitvoerig wetenschappelijk onderbouwd."
Beestjes van mama
Als baby zijn we steriel. Hoe komen we eigenlijk aan dat microbioom?
"We krijgen het als baby al van onze moeder mee. Zolang je in de baarmoeder zit, zijn je darmen steriel, maar bij de passage door het geboortekanaal slikken we ontlasting en vaginale afscheiding van onze moeder in, en zo komen we aan onze eerste bacteriën.
Als je met een keizersnede ter wereld komt, krijg je je eerste bacteriën van wat er in de operatiekamer rondzweeft en wat op de huid zit van de mensen die je in je eerste uren vastnemen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat kinderen die via een keizersnede werden geboren, later een veel groter risico op obesitas en allergieën lopen.
"Borstvoeding is ook zeer belangrijk. Lange tijd was het een mysterie waarom moedermelk voor een baby onverteerbare suikers bevatte. Nu weten we dat die suikers dienen om de zeer heilzame bifidobacterie te voeden.
"Het jammere is dat het microbioom van generatie op generatie overgaat. Als een moeder een ongezonde darmflora heeft omdat ze obees is of te veel junkfood eet, zullen haar kinderen óók een slecht microbioom hebben. Dat weten we van grote Nederlandse studies die al zestig jaar lopen."
Hoe komt u tot de stelling dat de darmen als een soort brein werken? In hoeverre communiceren onze darmen met ons brein?
"Het brein in ons hoofd is één homp hersencellen. Het brein in onze darmen bevat ongeveer evenveel hersencellen als het brein van een kat en ligt als een dun laagje over de hele lengte van het darmstelsel. Het bestaat uit precies dezelfde hersencellen als die van ons andere brein en produceert dezelfde neurotransmitters.
Het communiceert met onze hersenen via de nervus vagus, de zenuw die de hersenen met de darmen verbindt en één van de belangrijkste zenuwen die we hebben. Ze is ook supersnel, omdat onze darmen en hersenen zeer snel moeten kunnen communiceren met elkaar. De bacteriën in onze darmen kunnen dat systeem hacken en de signalen wijzigen. Zo kunnen ze ons hoofdbrein instructies geven.
'We hebben lang gedacht dat een depressie in het brein ontstaat, maar er is steeds meer bewijs dat het in de darmen gebeurt'
"Dat doen ze ook langs een andere en veel tragere weg, namelijk via het bloed. Darmbacteriën produceren chemicaliën die een invloed hebben op het humeur, zoals serotonine, of neurotransmitters met een kalmerende werking. Ze maken ook veel dopamine aan, ook bekend als het gelukshormoon. Ze doen dat wellicht om ons te belonen wanneer we dingen eten die ze graag lusten.
Ze hebben er ook alle belang bij om zoveel mogelijk nuttige voedingsstoffen binnen te krijgen, want daar beneden is het voortdurend oorlog. Al die bacteriën doen er alles aan om te overleven en de sterkste te worden, onder andere door onze appetijt te manipuleren. Ze bepalen dus mee wat we eten.
"Ze reguleren ook mee hoeveel we eten, want dat wordt bepaald door hongerhormonen die in onze maag en darmen worden geproduceerd. Je hebt twee groepen hongerhormonen: de eerste groep wekt de eetlust op en geeft de hersenen het signaal dat je hongerig bent, de tweede groep remt de eetlust juist af. De darmbacteriën produceren chemische stoffen die zeer sterk op de hongerhormonen lijken."
Welke informatie wisselen die twee breinen uit?
"We weten dat je ‘hoofdbrein’ signalen stuurt als: ‘Ik heb hier net veel gegeten, er komen spareribs met patat aan.’ Het lagere brein stuurt dan weer signalen naar boven bij een depressie, vreemd genoeg.
"Een psychiater vertelde me dat mensen met een depressie vaak met ernstige constipatie kampen. Dat is al lang bekend, maar niemand is ooit op het idee gekomen om de constipatie te verhelpen en te zien of de depressie dan verbeterde. En dat blijkt wel het geval. Dat komt niet omdat mensen zich beter voelen omdat ze niet meer verstopt zijn, maar omdat de constipatie een rechtstreeks effect heeft op het brein. We hebben lang gedacht dat een depressie in het brein ontstaat, maar er is steeds meer bewijs dat het in de darmen gebeurt. In je lichaam heb je voortdurend kleine ontstekingen en de darmbacteriën spelen daarbij een grote rol.
Worden er naast mentale klachten ook andere onderzoeken uitgevoerd wat behandeld kan worden vanuit de darmbacteriën?
"Jazeker, er worden onderzoeken gedaan naar autisme en de ziekte van Parkinson bijvoorbeeld. Dat lijkt verrassend, maar als je weet dat darmbacteriën chemische stoffen produceren die een rechtstreekse impact hebben op de hersenen, is die connectie al veel minder vreemd. Recent nog is aangetoond dat bepaalde darmbacteriën verzwakkingen in de hersenbloedvaten kunnen veroorzaken, wat vervolgens tot een beroerte kan leiden.
Dat darmbacteriën zo’n enorme invloed hebben, is niet verwonderlijk. Ze sturen hun signalen onder andere via de bloedtoevoer, en naar geen enkel orgaan stroomt meer bloed dan naar de darmen."
Wat kun je doen om je darmflora op een gezond niveau te krijgen als je last hebt van verschillende lichaamsklachten?
"Het mediterrane dieet is heel goed voor de darmen: olierijke noten, vette vis, olijfolie, peulvruchten, eieren, pure chocolade en rode wijn. Dat dieet voedt niet alleen de goede bacteriën, het is ook zeer lekker. Kenmerkend aan deze voeding is de hoeveelheid vitaminen en mineralen."
Paardenmelk bij darmklachten
Als natuurlijk middel om de darmflora optimaal te verzorgen is paardenmelk aan te raden. Dit is een natuurlijk product, wat bestaat uit meer dan 40 verschillende voedingsstoffen, vitaminen en mineralen. Daarmee kan paardenmelk bijdragen aan een gezonde darmflora, waarvandaan de meeste aandoeningen behandeld kunnen worden.
Neem bij alle aandoeningen paardenmelk capsules minimaal drie maanden met vijf capsules per dag.
Klik hier voor het volledige overzicht waar paardenmelk bij kan helpen of voor ons speciaal ontwikkelde assortiment.
Bron interview: De Morgen.
